جایزه نوبل در شیمی

آلفرد برنارد نوبل در بیست و یکم اکتبر سال 1833 در شهر استکهلم سوئد چشم به جهان گشود. در 8 سالگی به همراه خانواده ­اش عازم روسیه شد. نشانه­ های علاقه به علوم و به ویژه شیمی در همان نخستین سال­های کودکی در وی پدیدارشد. آموخته­ هایش را به شکل خودآموز فراگرفت و هیچ­گاه تحصیلات دانشگاهی را از سر نگذراند. در سال 1863 به سوئد بازگشت و درکارگاه پدر در هلنبورگ به عنوان شیمیدان مشغول به کار شد. او در تولید صنعت مواد منفجره نیتروگلیسیرین موفقیت بسیاری ...

به ­دست آورد.در سال 1864 انفجاری منجر به ویرانی کارخانه و مرگ چند نفر از جمله برادر جوانترش شد. پس از آن که کارخانه­ هایی در آلمان و نروژ ساخته شدند، نوبل در سال 1867 اختراع نوعی از نیتروگلیسیرین به نام دینامیت را به ثبت رسانید. در دینامیت او نیتروگلیسیرین جذب خاک دیاتومه جامد بی اثری شده بود و از این رو کارکردن با آن ایمن­ تر بود . این اختراع به سرعت کار ساخت و سازها را در بسیاری از کشورها بهبود بخشید.

نوبل در سال 1875 ژلاتین منفجرشونده قوی­تری را ارائه داد که در آن نیتروگلیسیرین با نیتروسلولز ژلاتینی شده بود. اختراع وی طرح­ های بزرگ راه­سازی مانند کانال کورینث و تونل گوتارد را امکان­پذیر ساخت . در سال 1887 بالبیست ماده منفجره بی‌دود را برای امور نظامی معرفی کرد. آلفرد نوبل مردی تنها، غالباً بیمار، فروتن، کم­رو و دوست­دار انسان­ها بود. او در دهم دسامبر سال 1896 پیش از تحقق ایده­ هایش در منزل شخصی­اش واقع در سن رمو ایتالیا چشم از جهان فروبست.جایزه نوبل اولین جایزه بین المللی است که از سال 1901، هر ساله برای موفقیت­ها در فیزیک، شیمی، فیزیولوژی (علوم طبیعی)، پزشکی، ادبیات و صلح و امنیت اعطا می­شود. در سال 1986، بانک سوئد جایزه علوم اقتصادی را به یادبود آلفرد نوبل (بنیان گذار جایزه نوبل) سازمان داد.جایزه نوبل شامل مدال افتخار، دیپلم شخصی و مبالغی وجه نقد است. طبق بند چهارم اساسنامه بنیاد نوبل بیش از سه نفر نمی­توانند درجایزه سهیم باشند. جایزه تنها به کسانی که در قید حیات هستند، تعلق می­گیرد. مگر آن­که نامزدی شخص وفات یافته پیش از مرگش اعلام شده باشد. مراسم در سالن کنسرت استهکلم برگزار می­شود و اعلی­حضرت پادشاه سوئد شخصاً دیپلم، مدال و سند تأییدکننده مبلغ جایزه را به دست برندگان می­دهد.جوایز نوبل در رشته شیمی اکتشافات و موفقیت­هایی را که از تحقیقات پیرامون مواد و فرایند زندگی در خلال بیش از یک سال منجر شده است را منعکس می­کند. با اهدای جایزه به ژاکوف وانت هوف در سال 1901، اهدای جایزه نوبل شیمی آغاز گردید و تا کنون این روند ادامه دارد. مروری بر این مجموعه تکامل­یافته، نه تنها درک ما را نسبت به پدیده­های شیمیایی و مبانی مولکولی افزایش می­دهد، بلکه در پشت چنین پدیده­هایی پیشرفت­های تکنولوژیکی وجود دارد که ما امروزه از آن لذت می­بریم.-با احتساب جایزه نوبل شیمی سال 2012، 62 جایزه نوبل شیمی به یک دانشمند برنده، 23 جایزه شیمی به دو برنده و 18 جایزه به سه برنده اعطا شده است.

-مجموع برندگان جایزه نوبل شیمی 162 نفر بوده‌اند که فردریک سنگر دوباره جایزه نوبل شیمی را کسب کرد و بقیه هرکدام یک نوبت از سال 1901 به بعد این جایزه را دریافت کردند.

-تاکنون جوان­ترین برنده نوبل شیمی فردریک جولیوت بوده که 35 سال داشته و جایزه سال 1935 را مشترکا با همسر خود ایرن جولویت-کوری برنده شد.

-سالمندترین برنده جایزه نوبل شیمی نیز تا این تاریخ جان بی فن بود که در سن 85 سالگی جایزه سال 2002 را از آن خود کرد.

-جایزه نوبل شیمی تنها به چهار زن اعطا شد که شامل ماری کوری در سال 1911، ایرن جولیوت کوری دختر ماری کوری و همسر فردریک جولیوت در سال 1935، دوروتی کروفوت کودکین در سال 1964 و ادا یوناس در سال 2009 بوده‌اند.-از بین این برندگان سه نفر بیش از یک جایزه نوبل دریافت کردند که عبارتند از ماری کوری برنده نوبل فیزیک و شیمی به­ ترتیب در سال­های 1903 و 1911، لینوس پائولینگ برنده نوبل شیمی و صلح در سال­های 1954 و 1962 و فردریک سانگر برنده دو نوبل شیمی در سال­های 1958 و 1980.

- برخی جایزه­ های نوبل شیمی خانوادگی بوده است؛ خانواده کوری‌ها موفق­ترین خانواده برنده نوبل محسوب می­ شوند، به­ طوری که ماری کوری یک­بار به­ تنهایی و    یک­بار مشترکا با همسر خود برنده جایزه نوبل شد و دختر وی نیز مشترکا با همسرش در سال 1935 نوبل شیمی را کسب کرد. هم­چنین هانس ون اولر-چلپین برنده نوبل شیمی در سال 1929 بود و پسرش اولف وون نیز نوبل پزشکی 1970 را برد. آرتور کورنبرگ در سال 1959 نوبل پزشکی را کسب کرد و پسرش روگر در سال 2006 برنده نوبل شیمی شد.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، جایزه نوبل شیمی امسال به مارتین کارپلوس، مایکل لویت و آریه وارشل به خاطر توسعه مدل‌های چندمقیاسی سیستمهای شیمیایی کمپلکس اعطا شد. کار کارپلاس، لویس و وارشل از آنجایی بسیار اهمیت داشته که سعی کرده‌اند فیزیک کلاسیک نیوتن را در کنار فیزیک کوانتومی کاملا متفاوت قرار دهند. پیش از این شیمیدانان باید از یکی از این دو شیوه استفاده می‌کردند. قدرت فیزیک کلاسیک این بود که از محاسبات ساده برخوردار بوده و می‌شد برای مدلسازی مولکولهای بسیار بزرگ از آن استفاده کرد اما نقطه ضععف آن عدم توانایی‌اش برای شبیه‌سازی واکنشهای شیمیایی بود. از این رو شیمیدانان از فیزیک کوانتومی بهره می‌بردند. اگرچه چنین محاسباتی نیازمند قدرت محاسباتی بسیار زیاد بوده و از این رو تنها می‌شد از آن برای مولکولهای بسیار کوچک استفاده کرد. برندگان امسال نوبل از هر دو حوزه استفاده کرده و شیوه‌هایی ابداع کردند که از هر دو فیزیک کلاسیک و کوانتومی استفاده می‌کنند.